کاردرمانی در سکته مغزی، به بازسازی هویت یک انسان میپردازد؛ تلاشی دقیق و ظریف برای بازگرداندن استقلال از دسترفتهای که روزی بخشی عادی از زندگی بود. یک کاردرمانگر، درست مثل یک هنرمند ماهر، نقشهای شخصیسازی شده را برای هر بیمار طراحی میکند تا تواناییهایی مثل حرکت دستها، راهرفتن و حتی مهارتهای ظریف انگشتان، قدم به قدم بازیابی شوند. این فرایند تنها جسمانی نیست، بلکه یک سفر عاطفی است که فرد را از مرز ناتوانی به سوی اعتماد به نفس دوباره سوق میدهد. تکنیکهای ویژه کاردرمانی، مثل تمرینات نوروموتور، تکنولوژی واقعیت مجازی و تمرینات شناختی، به مغز کمک میکنند مسیرهای عصبی جدیدی بسازد تا عملکردهای از دست رفته دوباره احیا شوند. در کنار بهبود حرکات فیزیکی، توجه کاردرمانی به امور روزانه مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و تعامل اجتماعی، زمینه بازگشت بیمار به زندگی واقعی و معنادار را فراهم میکند. در حقیقت، کاردرمانی با رویکردی جامع و انسانی، پلی میان گذشتهی بیمار و آیندهای پرامید است.
در کاردرمانی بیماران سکته مغزی، متدها و رویکردهای درمانی بسیار متنوع و هدفمند هستند که بسته به شدت آسیب، محل ضایعه در مغز و نیازهای فردی بیمار انتخاب میشوند. در ادامه به مهمترین متدهای کاردرمانی در سکته مغزی میپردازیم :
. روش بازآموزی عصبی (Neuro-rehabilitation) : این روش مبتنی بر پلاستیسیته مغز است؛ یعنی توانایی مغز برای ایجاد مسیرهای عصبی جدید. با انجام حرکات تکراری و تمرینات هدفمند، مغز یاد میگیرد که عملکردهای از دسترفته را از طریق مسیرهای جدید جبران کند.
. روش تسهیل عصبی–عضلانی (PNF و NDT/Bobath) : در این روشها، تمرکز بر هماهنگسازی حرکت و وضعیت بدن است. مثلاً در روش Bobath، درمانگر تلاش میکند الگوهای حرکتی طبیعی را فعال کند و الگوهای حرکتی غلط را کاهش دهد. این تکنیکها مخصوصاً برای بیماران با اسپاستیسیتی و اختلال در کنترل حرکتی مفید هستند.
. محدودسازی اندام سالم (CIMT): در این روش، بیمار تشویق میشود فقط از اندام ضعیفشده یا فلجشده استفاده کند، در حالی که اندام سالم محدود میشود. این کار به فعالسازی دوبارهی اندام آسیبدیده کمک میکند و باعث افزایش مشارکت فعال بیمار میشود.
. تمرینات عملکردی و فعالیتهای روزمره (ADL Training) : تمرینهایی مثل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام کردن و نوشتن آموزش داده میشود تا بیمار به استقلال فردی دست پیدا کند. این تمرینها در محیطی شبیهسازی شده یا واقعی انجام میشوند.